شاید برای شما هم اتفاق افتاده باشه که ازتون پرسیده باشند پردازنده کامپیوترتون چند هسته‌ایه؟ Intel یا AMD ؟ و زمانی که بخواید کامپیوترتون رو ارتقاع بدید نتونید تصمیم بگریرید و گیج بشید که چه نوع پردازنده‌ای برای کامپیوترتون انتخاب کنید.

تبریک میگم شما جای درستی اومدید تا جواب سوالنتون رو پیدا کنید. البته اگر علاقه مند هستید که اطلاعات بیشتری در مورد سخت افزار کامپیوتر شخصیتون داشته باشید پیشنهاد میکنم مقالات انواع حافظه‌های کامپیوتری و همچنین مقاله تفاوت SSD و HDD را هم مطالعه کنید.

در اولین قدم بهتر است که ببینیم cpu (central processing unit) یا واحد پردازندش مرکزی چیست؟

Cpu در واقع یک میکروپروسسور به شکل یک تراشه کوچک است که عملیات حسابی و منطقی در کامپیوتر را انجام دهد. اولین نکته‌ای که باید در رابطه با پردازنده‌ها بدانید این هست که دو شرکت بزرگ سازنده CPUها شرکت‌های Intel و AMD هستند و هر مادر بردی قابلیت همخوانی با یک نوع از آنها را دارد.

حالا بیاید هر کدوم از پردازنده‌های این دو شرکت رو به صورت جداگانه بررسی کنیم.

Intel CPU

• Intel Atom   که از سری پردازنده‌های قدیمی تر شرکت اینتل است پردازنده‌ای کم‌مصرف است که در نوت بوک، تبلت، اسمارتفون، اینترنت اشیا و دستگاه‌های مبتنی بر شبکه استفاده می‌شود زیرا در این موارد، مصرف برق و عمر باتری از قدرت پردازش مهمتر است. به طور کلی نام مدل پردازنده‌هایی که مناسب دستگاه‌های کم مصرف و عمومی هستند عددی ندارد.
• Intel Celeron که از همین قبیل پردازنده‌ها میباشد و برای کامپیوترهای دسکتاپی رده پایین طراحی شده و فقط کارهای عمومی مثل وبگردی و پردازش‌های اصلی را انجام می‌دهد.
• و Intel Pentium که جزو قدیمی ترین پردازنده‌های شرکت اینتل است و در مقایسه با انواع جدیدتر بسیار ضعیف‌تر و داراری سرعت پایین‌تری است و تکنولوژی ساخت پایینتری دارند  که در کامپیوترها و لپ تاپ‌های رده پایین و برای مصارف عمومی کاربرد دارد. پنتیوم های جدید 2 هسته ای هستند و جدیدترین نسل پنتیوم ها در حال حاضر در دو سری Gold و Silver عرضه می‌شود.

سری corei پردازنده‌های اینتل پردازنده‌های خانگی یا دسکتاپی اینتل هستند. دو نوع پردازنده اینتل کور داریم: یکی Core i ها هستند و دیگری Core 2 Duo. در واقع داشتن هسته در پردازنده‌ها قابلیت پردازش‌های موازی را در آنها ایجاد می‌کند چرا که هر هسته مسئولیت انجام یک سری از پردازش‌ها را بر عهده خواهد داشت و همین امر دلیل سرعت بیشتر آنها میباشد.

اولین نسل این پردازنده‌ها core i3 است این پردازنده‌ها 2 هسته و 4 رشته دارند یعنی با استفاده از فن آوری هایپرتردینگ به 4 هسته تبدیل میشوند. همچنین i3 ها گرافیک مجتمع قویتری دارند. این سی پی یو برای کارهای روزانه، وب گردی و سرچ، انجام بازی‌های کامپیوتری سبک و دانلود آهنگ و به اشتراک گذاری آنلاین عکس‌ها مناسب است.

نسل بعدی آنها core i5 است پردازنده‌های core i5 دارای 2 یا 4 هسته هستند(با توجه به نوع آنها) و از سرعت بیشتری نسبت به پردازنده core i3  برخوردارند. این سی پی یو برای انجام چندین وظیفه به صورت همزمان، کارهای روزانه، انجام بازی‌های کامپیوتری، مشاهده فیلم‌های HD، ایجاد و به اشتراک گذاری فیلم‌های خانگی مناسب است.

پردازنده‌های core i7 در نوع ‌های مختلف خود دارای 2،4 و حتی 6 هسته هستند و پر سرعت ترین پردازنده در مقایسه با مواردی که پیشتر ذکر شد میباشد. این سی پی یو برای بازی‌های کامپیوتری حرفه‌ای، اجرای فایل‌های چند رسانه‌ای، ویرایش ویدئو و تجربه مشاهده ویدئوهای سه بعدی مناسب است.

پردازنده Intel Xeon and Itanium

پردازنده‌های سری xeon و itanium از سری پردازنده‌های کلاس سروری هستند که برای برنامه‌های سروری مختلف بهینه شده‌اند. انواع سی پی یو xenon، پردازنده‌های صنعتی و مخصوص تجهیزات سخت افزاری سروری شرکت اینتل هستند. می‌توانند حتی تا ۳۲ عدد پردازنده در کنار هم به صورت همزمان کار کنند و بهترین گزینه برای انجام فرآیندهای Multi-Threading هستند.

نام گذاری پردازنده های core

تمامی پردازنده‌های خانواده‌ی core، سیستم نام‌گذاری یکسانی دارند. ابتدا عبارت Core به‌همراه برند پردازنده (i3 یا i5 یا موارد دیگر) و سپس عدد مربوط به پردازنده و درنهایت پسوند آن دیده می‌شود. به‌عنوان مثال، عدد پردازنده در 9980HK-Corei9، همان 9980 است که پیش از HK می‌بینیم. عدد هر پردازنده، اطلاعاتی را پیرامون قدرت پردازشی یا همان کارایی آن نشان می‌دهد. رقم اول، نسل پردازنده را نشان می‌دهد؛ درنتیجه در مثال کنونی با یک پردازنده‌ی نسل نهمی روبه‌رو هستیم. پردازنده‌های نسل دهمی تیم آبی هم به‌زودی به بازار ارائه می‌شوند که نام‌گذاری آن‌ها به 10xxx تغییر خواهد کرد. سه رقم بعدی، رتبه‌بندی پردازنده را از لحاظ کارایی نسبت به مدل‌های دیگر نشان می‌دهد. هرچه عدد بالاتر باشد، با پردازنده‌ی حرفه‌ای تری روبه‌رو هستیم. در این مثال، 9980 بهترین و قوی‌ترین پردازنده در دسته‌ی مصرف‌کننده محسوب می‌شود.

چند نکته‌ی استثنا در عددگذاری پردازنده‌های اینتل وجود دارد. اولین نسل از پردازنده‌های سری core، عددی برای نمایش نسل نداشتند. درنتیجه آن‌ها تنها سه رقم در نام خود داشتند تا از یکدیگر متمایز شوند. به‌عنوان مثال، Core i3-330M از محصولات نسل اول خانواده‌ی core بود.

استثناء دیگر در عددگذاری پردازنده‌ها، نمونه‌هایی با اعداد فرد هستند. به‌عنوان مثال، 7567U-Corei7  یک پردازنده‌ی دوهسته‌ای با ولتاژ مصرفی پایین است که با دیگر محصولات سری Core i7-7xxx تفاوت دارد. همچنین پردازنده‌ی Core i7-7Y75 هم یک استثنا محسوب می‌شود که به‌جای یک عدد سه‌رقمی، یک حرف در میان عددگذاری آن وجود دارد. پردازنده‌های کور که حرف Y در میان بخش عددی آن‌ها دیده می‌شود، کم‌مصرف‌ترین سری پردازنده و عموما کم‌توان‌ترین در دسته‌ی خود هستند.

همان‌طور که در مثال‌های بالا دیدید، توجه به اعداد در نام‌گذاری پردازنده‌های اینتل، اطلاعات مناسبی را از قدرت پردازشی آن‌ها در اختیار ما قرار می‌دهد. درواقع وقتی تمامی بخش‌های دیگر دو پردازنده با هم یکسان باشند (نسل و سری و موارد دیگر)، اعداد فاکتورهای خوبی برای مقایسه‌ی قدرت پردازشی خواهند بود. به‌عنوان مثال در مقایسه‌ی دو لپ‌تاپ با پردازنده‌های Corei5-8500 و  Core i5-8300 می‌دانیم که محصول اول، قدرت پردازشی بیشتری دارد.

پسوند نام‌گذاری در پردازنده‌های اینتل، بخش مهم و تعیین‌کننده‌ای در تمایز محصولات است. پسوندی که نام پردازنده‌ها می‌بینید، اطلاعات مناسبی از کاربرد پردازنده در اختیار شما قرار می‌دهد. اگرچه اینتل از اعداد در نام‌گذاری پردازنده‌ها استفاده می‌کند تا به‌‌توان به‌خوبی آن‌ها را در مجموعه‌ی خانواده‌ی محصولات شناسایی کرد،‌ همه‌ی پردازنده‌ها به‌راحتی قابل تمایز نیستند. به‌عنوان مثال می‌توان ادعا کرد که یک پردازنده‌ی چهار هسته‌ای، برتری‌هایی نسبت به نسخه‌ی دوهسته‌ای خواهد داشت. ازطرفی در پردازنده‌های مخصوص دستگاه‌های قابل حمل یا سیستم‌های نهاده، باید علامتی برای تمایز داشته باشیم. دراینجا اهمیت پسوندها خود را نشان می‌دهد.

تفاوت پنتیوم و core i

اولین فرق pentium با core در قیمت آنهاست. همیشه Core i از پنتیوم گران ‌تر است. تفاوت cpu پنتیوم با کور در رده پایین تر بودن پنتیوم است چون تکنولوژی ساخت ضعیفتری دارد و باعث می‌شود از تمام مدل‌های Core i پایین‌تر قرار گیرد: فرکانس، حافظه L3، گرافیک مجزای داخلی، مصرف برق و AVX و HyperThreading همگی مواردی است که باعث بهتر بودن سی پی یو های Core نسبت به پنتیوم می‌شود. با توجه به تفاوت pentium با core ، پرداخت مبلغ بیشتر برای Core i ارزش خواهد داشت.

مقایسه پردازنده های اینتل

• اولین نکته در مقایسه انواع پردازنده های اینتل، تفاوت در کاربری آنهاست. اینکه در چه دستگاهی و با چه کاربردی قرار است قرار گیرند توجه به رده بندی سی پی یو های اینتل را می‌طلبد. مثلا پردازنده‌های سری Pentium برای برآورده کردن نیازهای عمومی و سیستم های خانگی مورد استفاده قرار گرفتند و انواع پردازنده xeon برای استفاده در سرورهای سخت افزاری و انجام فرآیندهای پردازشی سنگین ارایه شدند. 
• هر چه نسل سی پی یو های اینتل بالاتر باشد، قدرت و سرعت CPU نسبت به همان مدل نسل قبلی، بیشتر است.
• سوکت ‌های رده‌های مختلف کاملا متفاوتند مثلا سوکت زئون ها با پنتیوم ها کاملا فرق دارد.
• پردازنده های سری زئون از مقدار CPU کش  بیشتری نسبت به پردازنده های پنتیوم و Core برخوردارند. حافظه کش پردازنده یا CPU Cache Memory یکی از دلایل مهم بالا رفتن کارایی پردازنده ها محسوب می‌شود که طبیعتاً قیمت پردازنده را نیز بالا می‌برد. اگر حافظه کش پردازنده شما کم باشد تعداد مراجعه CPU به حافظه RAM شما افزایش پیدا می‌کند و به همین دلیل Bus سیستم و حافظه اصلی بیشتر درگیر می‌شوند و از طرفی به خاطر فاصله موجود بین پردازنده و RAM سرعت کاهش پیدا می کند، حافظه Cache باعث کاهش این مراجعات می‌شود. این حافظه در داخل پردازنده قرار گرفته است.
• پردازنده‌های سری پنتیوم و Core به صورت تکی در سیستم‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند در حالیکه پردازنده‌های سری زئون به صورت گروهی در یک سرور قرار می‌گیرند. ممکن است در یک سرور فقط دو عدد پردازنده زئون ببینید و در سرور دیگر تا ۳۲ عدد پردازنده زئون را در کنار هم مشاهده کنید که همزمان با هم در سرور کار می‌کنند. دلیل این نوع طراحی هم مشخص است، سرورها برای انجام فرآیندهای پردازشی سنگین و همزمان طراحی شده‌اند که هر کدام از این فرآیند های پردازشی اصلاً ربطی به همدیگر ندارند، بنابراین تفکیک کردن پردازش روی پردازنده های مختلف باعث بالا رفتن کارایی و بهبود سرویس‌دهی می‌شود. قابلیت کلیدی Multi-Threading نیز یکی دیگر از مواردی است که برای بالا بردن تاثیر گذاری و بالا بردن قدرت پردازنده ها در زئون ها استفاده شده است.

پردازنده AMD

همانطورکه پیش تر گقته شد مادربوردهایی که با پردازنده اینتل سازگار هستند قابلیت ساپورت پردازنده AMD را ندارند و همچنین برعکس یکی از دلایل این موضوع تعداد پین‌های پردازنده میباشد که این تفاوت حتی در بین مدل‌های مختلف پردازنده‌های اینتل نیز وجود دارد. یکی از نقاط قوت AMD خط تولید متنوع آن و دلیل دیگر  محبوبیت آنها قیمت مقرون به صرفه این پردازنده‌ها است که از عوامل اصلی رقابت شرکت AMD با شرکت Intel میباشد. یکی از دلایل ساخت پردازنده Intel Celeron نیز همین موضوع بوده است چراکه به خاطر عملکرد ضعیف‌تری که دارد قیمت مناسب‌تر و طرفداران عمومی بیشتری دارد.

  Zen نام معماری پردازنده های AMD است که به این شرکت کمک کرد بتواند در برابر اینتل ایستادگی کند و قبل از کنار رفتن کامل، بخشی از بازار را تصاحب کند. AMD در یک سقوط آرام به سر می برد که موفقیت معماری zen همه چیز را تغییر داد. برند رایزن  (Ryzen) نیز برای پردازنده های AMD انتخاب شد که به دسته های مختلفی تقسیم شده است  که تعدادی از آنها را مورد بررسی قرار خواهیم داد

AMD Ryzen 5

این پردازنده دارای 6 هسته و 35 مگابایت حافظه کش یکی از مقرون به صرفه ترین پردازنده‌های شرکت AMD است. داراری ویژگی‌های بی نظیر و عملکرد عالی در نهایت استاندارد مناسب برای بازی و حتی کارهای گرافیکی است. همچنین شامل نسخه‌هایی ساخته شده با گرافیک پیشرفته Radeon است.

AMD Ryzen 7

این پردازنده دارای 8 هسته و حافظه کش 32 مگابایت و عملکرد عالی در بازی ها، تولید محتوا و انجام چند عملیات به صورت همزمان و همچنین  طراحی ظاهری زیبایی میباشد.

AMD Ryzen 9

این سری از پیشرفته ترین سری سی پی یو های شرکت AMD برای گیمر ها و سازندگان محتوا می باشد و دارای 16 هسته و حافظه کش 72 مگابایت است و مدل‌های مختلفی دارد.

AMD Ryzen Threadripper

Ryzen Threadripper با استفاده از بهترین پردازنده های نسل دوم ، دارای 32 هسته  از قدرتمندترین و سریع ترین پردازنده های جهان مناسب عملیات محاسباتی سنگین است، همچنین این پردازنده از اسلات مموری چهار کاناله DDR4 پشتیبانی می‌کند و دارای حافظه کش 80 مگابایتی است .

این سری از پردازنده های شرکت AMD برای حرفه ای ها، سازندگان محتوا و افرادی که علاقمند به بالاترین سطوح عملکرد سیستنم هستند، طراحی شده است.

خانواده Ryzen

جدا کردن مدل های مختلف پردازنده های رایزن از یکدیگر کار ساده ای است. سری 1000 این پردازنده ها در سال 2017، سری 2000 آن ها در سال 2018 و سری 3000 نیز سال 2019 عرضه شدند. آخرین نسل پردازده های رایزن بهبودهای چشم گیری نسبت به نسل قبل دارند  .مدل های قدیمی تر نیز در بازار قیمت بسیار کمی دارند. پردازنده‌های AMD رایزن سری  5، 7 و 9 همگی از سوکت های AM4 استفاده می کنند و اکثر مادربوردهای AM4 از تمامی آن ها پشتیبانی می کنند. اما قبل از خرید آن ها بهتر است مطمئن شوید پردازنده مورد نظر و مادربوردتان با یکدیگر سازگاری دارند. اما سری Threadripper پردازنده های بسیار بزرگتری استند و به سوکت های اختصاصی نیازمندند که TR4 نام دارد. برای استفاده از این پردازنده ها به مادربوردهای خاصی نیاز پیدا خواهید کرد.

در نهایت برای اینکه یک پردازنده مناسب برای کامپیوتر شخصی خود تهیه کنید مهم نیست که لزوما کمپانی Intel و یا AMD را انتخاب کنید بلکه  بهترین کار این  است که قبل هر چیزی نیاز خود و کاربری کامپیوترتان را در نظر بگیرید و سپس با توجه به آن پردازنده‌ای که با بودجه شما هماهنگ است را انتخاب کنید.